Nhar il-25 ta' April li għadda, waqt konferenza dwar it-teatru
politiku f'Malta quddiem pubbliku li daħal sew fid-diskussjoni iżda seta' kien
aktar numeruż, l-Universit� ta' Malta ppreżentat il-ktieb li għadha kemm ħarġet
dwar Il-Kitba Teatrali f'Malta: Hemm Xi Kriżi? editjat minn Marco Galea,
Vicki Ann Cremona u Immanuel Mifsud. Dan il-ktieb jiġbor fih l-atti
tal-konferenza bl-istess isem li kienet saret fl-1 ta' Marzu, 1997.
Fid-daħla tiegħu, Immanuel Mifsud jgħid li skond uħud, it-teatru f'Malta jinsab għaddej mill-akbar kriżi tiegħu minhabba n-nuqqas ta' skripts u drammaturgi ġodda. Min-naħa l-oħra, kif ħareg ukoll mid-diskussjoni li qamet waqt il-konferenza aktar riċenti dwar it-teatru politiku, jidher li hemm interess li dejjem qiegħed jikber f'espressjoni teatrali alternattiva. Skond Mifsud, f'dan il-ktieb, Frank Camilleri "jagħtina x'nifhmu li t-tendenzi anti-test u anti-awtur tat-teatru ta' riċerka ħafna drabi jsarrfu f'kitba ta' testi differenti, fejn huwa l-ġisem stess ta' l-attur jew l-attriċi li jinbidel f'test minnu nnifsu".
Marco Galea, illum meqjus bħala l-istoriku ewlieni tat-teatru f'Malta, jinnota li fl-istaġun 1996-97 reġa' ma ttella' ebda dramm ġgdid Malti fit-teatru nazzjonali tagħna, it-Teatru Manoel. Kif jgħid it-titlu ta' l-intervent tiegħu, għal Galea il-kitba ghat-teatru Malti hija "storja ta' pannu u qara' aħmar".
Fil-kontribut tiegħu dwar "Ansjeta u Anestesija fil-Labirinti tat-Teatrin: Diskors dwar Demel u Drammi", Oreste Calleja jsostni li minkejja li għaddew tletin sena mill-Indipendenza, il-kultura f'Malta għadha f'limbu. "Ħrigġna mit-Tielet Dinja imma ħallejna l-kultura zzappap warajna. għax kultura bla teatru � bla teatru indiġenu, teatru intimu u proprju � hija kultura mmankata, sottozviluppata u retrograda." Jekk ma jkunx hemm tiġgdid fil-kitba għall-palk Malti, Calleja jistaqsi: "X'mostru nistennew li joħroġ mil-labirint � x'għageb jista' jitwieled � jekk hħief nitqaħhbu fis-sodda ta' palk barrani ma nagħmlux?"
Il-Kitba Teatrali f'Malta: Hemm Xi Krizi? (Malta University Press, 1998, pp85) fih ukoll kitbiet ta' Vicki Ann Cremona (Premessa teorika), Gorg Peresso (ir-radjudramm), Lino Grech (it-teledramm), Charles Clews (it-teatru komiku), Martin Gauci (id-dramm tal-passjoni), George Cassola (it-traduzzjoni) u Guze Diacono (riflessjonijiet ta' drammaturgu ewlieni).
Bil-qari ta' dan il-volum, id-diskussjoni tkompli u forsi nibdew naħsbu biex noħorġu minn gos-sodda li mhix tagħna.
© Adrian Grima (23.05.98)
Riċensjoni ppubblikata fl-Xpress, Nru. 5, Lulju, 1998
_____________________________